Математикийн багш
Сайн байцгаана уу? Смарт сургуулийн математикийн багш Б.Буянхишиг байна.
Улсын хэмжээнд 32085 үндсэн багш байгаагийн жирийн нэг багш мэргэжилтэй би бээр математикийн талаар үзэл бодлоо товч сийрүүлээхээс гадна яагаад математикийн хичээл чухал талаар бичье ээ.
Зарим хүмүүст огт чухал биш, ойлгоход төвөгтэй, өдөр тутмын амьдралд ус агаар мэт хэрэгтэй зүйл огт биш гэж боддог. Мэдээж талх авахдаа тригонометрийн үндсэн адилтгал, алгебрын долоон томьёо, Пифагорын теоремыг өдөр бүр хэрэглэнэ гэж үгүй. Эдгээр томьёо бодлого бол нүдэнд харагдах төдий зүйл юм. Энгийнээр хэлэхэд математик бол эмх цэгц ба асуудал шийдвэрлэх гарц гаргалгаа болж оршсоор ирсэн, оршсоор ч байна. Далдаас маш хүчтэй удирдана.
Магадгүй та мэргэжлээ сонгох гэж байгаа, аль эсвэл сонгочихсон байж мэднэ. Математикаас тэс хөндлөн мэргэжил эзэмшсэн, эзэмших гэж байгаа ч байж мэднэ. Тэр бүгдэд ч математик хэрэгтэй гэвэл та гайхах байхдаа.
Хэрэвзээ математик байгаагүй бол та миний энэ бичвэрийг хаа байгаа газраасаа уншиж чадахгүй байлаа, хэрвээ математик байгаагүй бол таны гар дахь ухаалаг утас ч байхгүй байлаа, хэрвээ математик байгаагүй бол Space X сансарт хөөрөхгүй байлаа, хэрвээ математик байгаагүй бол улс орны хөгжил, эдийн засаг гэж байхгүй байлаа, хэрвээ математик байгаагүй бол мөнгө байхгүй, дэлгүүр эмнэлэг, гоо сайхан аль аль нь байхгүй. Яг л оргүй хоосонг илэрхийлэх тэг шиг л байх байсан.
Хүн бүр математикч болох албагүй ч түүнийг ойлгодог байх хэрэгтэй гэж боддог. Аливаа улс орнуудын томоохон шийдвэр гаргалтын цаана үргэлж тооцоолол судалгаа бас математик байдаг.
Одоо хүртэл бага дунд сургуулийн математик боловсролын зорилго нь суралцагчдад анги дэвших, сургууль төгсөх болон аль нэг их дээд сургуулийн элсэлтийн шалгалтыг амжилттай давахад хүрэлцэхүйц мэдлэг, чадвар олгоход чиглэгдэж байна хэмээн Ц.Лувсандорж багш өгүүлсэн байсан. Энэ ч үнэний ортой шиг санагддаг. Эцэг эхчүүд үр хүүхдээ юу сурсан тухай асуухгүй атал ямар дүн авсныг үргэлж асууна. Багш математикийн агуулгыг хялбарчлаад, өмнөх төсөөллийг тандан судлаад шинэ мэдлэг олгож, цаашид бие даан суралцах, нөхцөл байдалд тохирсон дүгнэлт гаргах чадвар эзэмшүүлэх, учир шалтгааныг шүүн тунгаах, сэтгэн бодох чадварыг бүтээлчээр хөгжүүлэх, асуудлыг хайн олж түүнийг шийдвэрлэх, аливааг эмх цэгцтэй үнэлж дүгнэх, илэрхийлэх зэрэг олон чадварыг эзэмшүүлэхийг зорьдог. Түүнээс бүх сурагчдаа математикт 100% амжилт гаргадаг болгохын төлөө ажилладаггүй.
Тоо, хувьсагч, дүрс, хэмжигдэхүүн, өгөгдөлтэй ажиллах, асуудал шийдвэрлэх арга барилд суралцан, математикийн мэдлэг, чадвараа амьдрал, ахуйд хэрэглэснээр хэл, сэтгэлгээ, танин мэдэх чадвараа хөгжүүлж, математикийг сонирхон судлах хүсэл, тэмүүлэлтэй болгох манай улсын математик боловсролын гол зорилго. Мэдээж хүүхэд бүрийн онцлог, амьдарч буй орчин нөхцөл, суралцаж буй сургууль ч ялгаатай болсон энэ цаг мөчид төвийн сургуулийн сурагчид л математикт сайн бус бүх хүүхэд сайн байгаасай гэж хүсдэг.
Хийсвэрлэн сэтгэх, нарийн логик гаргалгаа хийх чадвар, өгөгдсөн нөхцөл байдалд аливаа зүйлсийн ерөнхий хэв шинжийг тодорхойлох гээд маш олон чухал чадваруудыг биднээс шаарддаг болсон. Энэ бүх чадвар бүх л салбар, бүхий л үйл ажиллагаанд чухал байр суурь эзэлж байна.
Тэгвэл энэ чадварт үр хүүхдээ хэрхэн бэлтгэх вэ?
Математикийн гоо сайхныг мэдрүүлээсэй гэж хэлэх байна.
Хэрэв та багш бол юмс үзэгдлийг ойлгох, танин мэдэх, эргэцүүлэн бодох, эрэл хайгуул хийх, эмх цэгцтэй, учир зүйтэй сэтгэн бодох, тайлбарлах, үндэслэх, дүгнэлт гаргах чадварыг хөгжүүлэх, бодит ертөнц, ахуй амьдралтай холбох, бодит ертөнц дэх асуудлыг загварчлах, математикийн олон арга байдгийг ойлгуулах, сурагчдын мэдээлэл харилцааны технологийг ашиглах чадварыг хөгжүүлэх, интернет ашиглан тодорхой асуудлаар мэдээлэл статистикийн тоо, баримт цуглуулан боловсруулах, график диаграммаар дүрслэх, математикийн түүхийг судлах гэх мэт олон аргуудаас ашиглаж болох юм.
Хэрэв та эцэг эх, ах эгч бол дүүгээ, үр хүүхдээ цэгцтэй зөв суралцахад нь туслах, хамт унших, хамт бодох, математикийг мэдсэнээр бид энэ дэлхийг танин мэдэх чадвар эзэмшихийг ойлгуулах үйл ажиллагаа хийх, тэдний яагаад гэх асуултад математик хариулт өгөхийг ухааруулах хэрэгтэй. Түүнд суралцсанаар цэгцтэй сэтгэх, арга техникээ оновчтой сонгох, зөв ярих, гол утга санааг түргэн ойлгох, зөв эрэмбэ дараалалтай байх, байлгах, өргөн хүрээтэй сэтгэх ч хамаарах юм. Гол нь таны хүү охин зөв хүн болоход математик гарцаагүй тусална гэдэгт би эргэлзэхгүй байна.
Яагаад далайн дун спираль хэлбэртэй байдгийг, яагаад зөгий үүрээ зөв зургаан өнцөгт хэлбэртэй байдгийг судлахад түүний цаана математик л байдаг. Урлагыг дэлхий нийтээрээ ойлгодог шиг математик бол бүх зүйлийг илэрхийлж болох хамгийн оновчтой бас хүч чадалтай түгээмэл хэл юм.
Эцэст нь математикийн хичээлийг хүнд хэцүү гэсэн буруу ойлголтоо халаасай гэж хүсэх байна. Математикийн шинжлэх ухаан бол зөвхөн тоо биш юм шүү. Дээр хэлсэнчлэн орчлон хорвоо дээр бүх л зүйлийг судална. Хувь хүний хөгжилд, нийгэмд, шинжлэх ухааны салбарт, улс төрд, дэлхийн соёлд нөлөөлөх хүч зөвхөн математикт бий.
Цэгцтэй зөв сэтгэх нь математикт суралцахаас эхтэй